حق انتفاع و شرایط واگذاری آن

انواع حق انتفاع

پایگاه خبری ملک هفت جزئیات مربوط به حق انتفاع و شرایط واگذاری آن و همچنین کلیه مسائل حقوقی مربوط به ملک را گردآوری کرده است که در ادامه به شرح آن پرداخته می شود.

حق انتفاع می تواند عمری، رقبی و یا حبس مطلق باشد.

حق عمری نوعی حق انتفاع است که در مدت عمر مالک یا منتفع به شخص منتفع واگذار می شود.

در صورتی که مال مورد نظر در طول مدت عمر مالک به منتفع واگذار شود؛ پس از فوت مالک حق انتفاع نیز از بین می رود.

اگر مال مورد نظر در طول مدت عمر فرد منتفع به او واگذار شود؛ فوت مالک تأثیری بر حق انتفاع نخواهد داشت.

حق رقبی نوعی از حق انتفاع است که مدت زمان بهره مندی منتفع از مال توسط مالک تعیین می شود.

حبس مطلق نیز نوعی حق انتفاع است که به موجب آن به طور مطلق و بدون تعیین مدت زمان مشخص، بهره مندی از مال به منتفع واگذار می شود. این حق نهایتاً تا پایان عمر مالک به منتفع واگذار می شود.

شایان ذکر است که در خصوص حق عمری و حق رقبی مالک نمی تواند تا قبل از موعد مقرر شده حق انتفاعی را که واگذار کرده پس بگیرد اما در مورد حبس مطلق مالک هر زمان که بخواهد می تواند حق انتفاعی را که واگذار کرده پس بگیرد.

به عبارت دیگر، در خصوص حبس مطلق عقد جایز است و مالک یا منتفع هر زمان که تمایل داشته باشند می توانند آن را فسخ نمایند.

حق سکنی

حق انتفاعی که مربوط به ملک و محل سکونت باشد حق سکنی نامیده می شود. حق سکنی نیز می تواند برای مدت معینی نظیر طول عمر مالک، منتفع یا شخص ثالث و یا حتی به طور مطلق به منتفع واگذار شود.

شرایط واگذاری حق انتفاع

برای واگذاری حق انتفاع لازم است که عقد و قراردادی انجام شود. موردی که قرار است حق انتفاع آن واگذار گردد باید مال یا ملکی باشد که با استفاده از آن، عین مال از بین نرود.

همچنین فرد منتفع در زمان عقد قرارداد باید در قید حیات باشد.

بیشتر بخوانید
شرایط لازم و فرآیند دریافت حکم تخلیه

وظایف مالک و منتفع در قبال یکدیگر

فرد منتفع حق سوء استفاده از مالی که به او واگذار شده را ندارد؛ به عبارت دیگر، فرد منتفع نمی تواند استفاده ای خلاف مقصود مالک یا عرف از مال داشته باشد.

به عنوان مثال اگر ملکی برای سکونت به منتفع سپرده شده است؛ وی نمی تواند حیوانات وحشی یا اهلی را در آنجا نگهداری کند.

فرد منتفع موظف است که از مالی که به او سپرده شده است محافظت نماید و در صورتی که مال دچار خسارت شود باید جبران خسارت نماید. البته در صورتی که منتفع در تخریب یا از بین رفتن مال مقصر نباشد مسئولیتی متوجه وی نخواهد بود.

شایان ذکر است که هزینه های مربوط به بهره مندی از مال یا ملک نظیر رنگ آمیزی و تزئینات تماماً به عهده منتفع می باشد.

اگر مالک، ملکی را که حق انتفاع آن را به کسی واگذار کرده به فروش برساند، حق انتفاع فرد منتفع تا پایان موعد مقرر شده باقی خواهد بود.

اما در صورتی که مالک به خریدار در مورد واگذاری حق انتفاع اطلاع نداده باشد؛ خریدار می تواند معامله خود با مالک را فسخ نماید.

لازم به ذکر است که منتفع می تواند حق انتفاع خود را به دیگری واگذار نماید مگر اینکه مالک این اجازه را به وی نداده باشد.

از بین رفتن حق انتفاع

در صورتی که مال یا ملکی که حق انتفاع آن به دیگری واگذار شده از بین برود حق انتفاع نیز ساقط می شود.

در صورتی که منتفع از حق انتفاعی که به وی واگذار شده انصراف بدهد حق انتفاع نیز از بین می رود.

اگر مال یا ملکی به دلیل ملی اعلام شدن از تملک مالک قبلی خارج شود حق انتفاعی که واگذار کرده نیز از بین می رود.

در صورتی که مالک در قرارداد مربوط به واگذاری حق انتفاع، برای خود حق فسخ در قرارداد در نظر گرفته باشد؛ هر زمان که بخواهد می تواند حق انتفاع را باطل نماید.

اگر تملک مال یا ملکی که حق انتفاع آن واگذار شده به خود شخص منتفع واگذار شود، فرد منتفع به مالک تبدیل می شود و حق انتفاع ساقط می شود.

در خصوص حق انتفاع عمری، اگر مالک، منتفع یا شخص ثالثی که در قرارداد انتفاع طول عمر وی به عنوان مدت زمان بهره مندی از حق انتفاع در نظر گرفته شده فوت نماید؛ حق انتفاع نیز از بین می رود.

در خصوص حق انتفاع رقبی، در صورتی که مدت زمان تعیین شده برای بهره مندی از حق انتفاع به سر آید؛ حق انتفاع نیز ساقط می شود.

در خصوص حبس مطلق نیز، اگر مالک از حق انتفاعی که واگذار کرده انصراف دهد حق انتفاع زایل می گردد.